ഋതുപര്ണഘോഷ് : നടനും കഥാപാത്രങ്ങളും
ചിത്രാംഗദ എന്ന സിനിമയെക്കുറിച്ച് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഇങ്ങനെ പറയുന്നു, ‘ചിത്രാംഗദ എന്ന സിനിമ എനിക്ക് വളരെയേറെ അഭിമാനിക്കാവുന്ന ഒന്നാണ്, കാരണം സംവിധാനത്തോടൊപ്പം ഞാനതില് അഭിനയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അയഥാര്ത്ഥ്യത്തെ സംബന്ധിച്ചുള്ള ഒരു പരീക്ഷണമാണ് ഈ സിനിമ. ഈ ലോകം നിരന്തരം പരിണമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ഇവിടെ സ്ഥായിയായി ഒന്നും തന്നെയില്ല. സ്നേഹം, ചിന്തകള്, നന്മകള്, ശരീരം എല്ലാം മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. അപ്പോള് നമ്മളെന്തിനാണ് ലിംഗപദവി, സ്വത്വം എന്നിവയുടെ മാറ്റത്തില് ഭയപ്പെടുന്നത്? നമ്മളിലെ ആ മാറ്റത്തെ എന്തുകൊണ്ടാണ് പ്രശ്നമായി കാണുന്നത്? ടാഗോറിന്റെ ചിത്രാംഗദ സ്വത്വത്തിന്റെ യാഥാര്ത്ഥ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരന്വേഷണമാണ്.
സ്വവര്ഗ്ഗസ്വഭാവമുള്ള കഥാപാത്രങ്ങളെ അവതരിപ്പിച്ചുകൊണ്ടാണ് ഋതുപര്ണ ഘോഷ് നടനായി രംഗപ്രവേശനം ചെയ്തത്. സന്ജയ് നാഗിന്റെ മെമ്മറീസ് ഇന് മാര്ച്ച് എന്ന സിനിമയിലെ അര്ണോബ് എന്ന കഥാപാത്രത്തെ വളരെ കൈയ്യടക്കത്തോടെയാണ് ഋതുപര്ണഘോഷ് അഭിനയിച്ചു ഫലിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. ഡല്ഹിയില് ആര്ട്ട് ക്യൂറേറ്ററായി ജോലി ചെയ്യുകയാണ് ആരതി മിശ്ര. അവരുടെ കല്ക്കത്തയിലുള്ള മകന്, സിദ്ധാര്ത്ഥ് ഒരു വാഹനാപകടത്തില് മരിക്കുന്നു. മകന്റെ മൃതശരീരം കാണാനും ശവസംസ്കാരം നടത്തുന്നതിനു വേണ്ടിയുമാണ് ആരതി മിശ്ര കല്ക്കത്തയിലെത്തുന്നത്. മകന് സിദ്ധാത്ഥ് കല്ക്കത്തയില് ഒരു പരസ്യകമ്പനിയില് കോപ്പി റൈറ്ററാണ്. ഓഫീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥന്മാരുടെ ഒരു
ആരതി മിശ്ര സിദ്ധാര്ത്ഥിന്റെ താമസ സ്ഥലത്തേക്ക് പോകുന്നു. ഒരു സ്ത്രീയുടെ സാന്നിധ്യം സൂചിപ്പിക്കുന്ന വിധമാണ് മുറിയുടെ ഘടനയെല്ലാം. ആരതി സിദ്ധാര്ത്ഥിന്റെ ഓഫീസിലെത്തി പല പേപ്പറുകളിലും ഒപ്പിട്ടുകൊടുക്കുന്നു. സിദ്ധാര്ത്ഥിന്റെ ഫോട്ടോയും മറ്റും ഓഫീസില് കാണുമ്പോള് അത് കൊണ്ടുപോയ്ക്കോട്ടെയെന്ന് ചോദിക്കുമ്പോള് അര്ണോബ് ഇരുപത്തിനാലു മണിക്കൂറ് സമയം ചോദിക്കുന്നു. ഇവിടെ ഋതുപര്ണ്ണഘോഷിലെ നടനെ നമുക്കു കാണാനാകും. ദു:ഖം ഉളളിലൊതുക്കി സംസാരിക്കുന്ന ഒരു കഥാപാത്രത്തെ ഇവിടെ കാണാനാകും. ആരതി അര്ണോബിനോട് ദേഷ്യപ്പെട്ട് പുറത്തുപോകുമ്പോള് ഷെഹ്നാ തടഞ്ഞു നിര്ത്തി കാരണം പറയുന്നു. സിദ്ധാര്ത്ഥും അര്ണോബും തമ്മില് പ്രണയത്തിലായിരുന്നുവെന്ന്, അവള് ‘ഗേ’യാണെന്ന്. ആരതിയ്ക്ക് അര്ണോബിനോട് ആദ്യം ഒരു തരം ദേഷ്യമൊക്കെ തോന്നിയെങ്കിലും പിന്നീട് അതുമാറുകയാണുണ്ടായത്. ഋതിപര്ണഘോഷിന്റെ ഈ വേഷം വളരെ മിതത്വമാര്ന്നതും ശക്തിയേറിയതുമാണ്. ബംഗാളി മധ്യവര്ഗ സംസ്കാരത്തിന്റെ കാഴ്ച ശീലങ്ങളെയാണ് ഈ സിനിമ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നത്. ആണ്-പെണ് ബന്ധത്തിന്റെ പവിത്രതയേയും നിലനില്പ്പിനേയും ഇവിടെ വിമര്ശി ക്കുന്നുണ്ട്. ആരതിയുടെ ഭര്ത്താവ് സുരേഷ് വിവാഹബന്ധം വേര്പെടുത്തിയശേഷം ഇപ്പോള് അമേരിക്കയിലാണ്. ഇതു സൂചിപ്പിക്കുന്നത് ആണ്-പെണ് ബന്ധത്തിലെ വിള്ളലുകളെയാണ്. സാമ്പ്രദായികവും പൊതുസമ്മതവുമായ ആണ്-പെണ് ബന്ധങ്ങള് ഇന്നു തകര്ന്നുകൊണ്ടിരിക്കു കയാണെന്നും സ്നേഹത്തിന് അതിനാല് ലിംഗഭേദങ്ങളില്ലെന്നും പറയുവാനാണ് ഋതുപര്ണഘോഷിന്റെ കഥാപാത്രം ശ്രമിക്കുന്നത്. ഋതുപര്ണഘോഷിന്റെ തിരക്കഥയും അഭിനയവും സിനിമയെ ശ്രദ്ധേയമാക്കുന്നു.
ആണ്-പെണ് സ്വത്വങ്ങളുടെ സംഘര്ഷാത്മകമായ അനുഭവങ്ങള് ശരീരത്തിലൂടെയും സംഭാഷണത്തിലൂടെയും പ്രകടിപ്പിക്കുകയാണ് ‘ചിത്രാംഗദ’നയിലൂടെ ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ്. ‘മെമ്മറീസ് ഇന് മാര്ച്ച്’ എന്ന
ചിത്രാംഗദ എന്ന ഓപ്പറ അരങ്ങിലെത്തുമ്പോള് രുദ്ര കഥാപാത്രമായി നൃത്തം ചെയ്യുന്നുണ്ട്. പെണ്ണിനെപോലെ നൃത്തം ചെയ്യുന്ന പുരുഷ ശരീരമുള്ള ഒരാളെന്ന രീതിയില് ഘോഷ് അസാമാന്യമായ അഭിനയമാണ് കാഴ്ച വയ്ക്കുന്നത്. ദീപാലംകൃതമായ വേദിയില് നീലവെളിച്ചം ആകാശത്തു നിന്ന് ചിതറി വീഴവേ, ചിത്രാംഗദയുടെ നൃത്ത ചുവടുകള് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. രുദ്രയുടെ മനസ്സിലും ശരീരത്തിലും വേദനകള് വന്നു തുടങ്ങുന്നത് നാം കാണുന്നു. വ്യവസ്ഥാപിതമായ ആണ്-പെണ് സ്വത്വത്തെയും ശരീരഭാഷയെയുമെല്ലാം പൊളിച്ചെഴുതുന്ന വിധത്തിലാണ് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഈ സിനിമയില് അഭിനയിച്ചിരിക്കുന്നത്.
ജസ്റ്റ് അനദര് ലൗ സ്റ്റോറി എന്ന കൗശിക് ഗാഗുലിയുടെ സിനിമയില് ഘോഷ് ട്രാന്സ് ജെന്ഡര് ഡോക്യുമെന്ററി സംവിധായകനായിട്ടാണ് അഭിനയിച്ചിരിക്കുന്നത്. കൗശിക് ഗാംഗുലി തിരക്കഥയെഴുതിയ ഈ സിനിമയില് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷിനെ കൂടാതെ ഇന്ദ്രനീല് സെന്ഗുപ്തയും അഭിനയിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഒരു ഗേ ഫിലിംമേക്കര് എന്ന നിലയില് വേഷമവതരിപ്പിച്ച ഘോഷിന്റെ ആ കഥാപാത്രം ഏറെ ശ്രദ്ധയാകര്ഷിച്ചിരുന്നു. ഇന്ത്യന് പീനല് കോഡിലെ സെക്ഷന് 377 വന്നതിനുശേഷം പുറത്തു വന്ന ആദ്യ ഹോമോസെക്ഷ്വാലിറ്റി ഫിലിം ഇതാണ്.
60-ാം ബെര്ലിന് ഫെസ്റ്റിവലില് പ്രദര്ശിപ്പിച്ച സിനിമകൂടിയാണ് ‘ജസ്റ്റ് അനദര് ലൗ സ്റ്റോറി’. ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് അവതരിപ്പിക്കുന്ന കഥാപാത്രമായ അഭിരൂപ് സെന് ഡല്ഹിയില് പ്രവര്ത്തിക്കുന്ന ട്രാന്സ്ജെന്ഡ് ഫിലിംമേക്കറാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സിനിമയിലെ സിനിമാട്ടോഗ്രാഫറുമായിട്ടാണ് അഭിരൂപിന്
- ബംഗാളി സിനിമയിലെ ഫെമിനിസ്റ്റ് സംവിധായകന്
സ്ത്രീ സ്വത്വത്തെയും അവരുടെ കുടുംബപരവും സമൂഹപരവുമായ നിരവധി പ്രശ്നങ്ങളെയും അവതരിപ്പിച്ച സംവിധായകന് എന്ന നിലയില് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് വളരെയേറെ ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്. സ്ത്രീമനസ്സുകളുടെ അന്തര്ധാരകളിലേക്കാണ് ഘോഷ് കടന്നുചെന്നത്. ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഇങ്ങനെ പറയുന്നുണ്ട്. ‘ബന്ധങ്ങള് എന്നെ എപ്പോഴും ആകര്ഷിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഞാന് ഒരു മധ്യവര്ഗ കുടുംബത്തിലായിരുന്നു ജനിച്ചത്. അതുകൊണ്ട് സ്വഭാവികമായും കുടുംബബന്ധങ്ങള് എന്റെ ജീവിതത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു. ഇന്നും ബന്ധങ്ങള് എന്റെ ജീവിതത്തിലെ മുഖ്യഘടകങ്ങള് തന്നെയാണ്. അതിനാല് ഇവ എന്റെ സിനിമയിലേക്കും കടന്നു വന്നു’. സ്ത്രീ ജീവിതത്തിന്റെ വൈവിധ്യങ്ങളെയാണ്
ഘോഷിന്റെ ഉത്സവ് എന്ന സിനിമ കുടുംബബന്ധങ്ങളിലെ പ്രശ്നങ്ങളെയാണ് അവതരിപ്പിക്കുന്നത്. ഡച്ച് സിനിമയായ ‘സെലിബ്രേഷന്’ എന്നതുമായി ഇതിനു സാമ്യമുണ്ട്. ദുര്ഗാപൂജയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടാണ് ഈ സിനിമ മുന്നോട്ടു പോകുന്നത്. ബര്ലിന് ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലില് വളരെയധികം പ്രേക്ഷക ശ്രദ്ധ പിടിച്ചു പറ്റിയ ‘ബാരിവാലി'(Lady of the House, 2000)ബനാലത എന്ന കഥാപാത്രത്തെ കേന്ദ്രമാക്കിയാണ് മുന്നോട്ടു നീങ്ങുന്നത്. സിനിമാ സംവിധായകനായ ദീപാങ്കര് ആദ്യമായി ബനാലതയുടെ വീട്ടില് വരുമ്പോള് കറണ്ട് ഇല്ലായിരുന്നു. അയാള് സ്ക്രൂഡ്രൈവര് ഉപയോഗിച്ച് പ്രശ്നം പരിഹരിക്കുമ്പോള് കറണ്ട് വരുന്നു. ബനാലതയുടെ ഏകാന്തത നിറഞ്ഞ, ഇരുട്ടു നിറഞ്ഞ വീട്ടില് വെളിച്ചം വരുന്നു. വളരെ അര്ത്ഥവത്തായ രീതിയിലാണ് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഈ രംഗം ഒരുക്കിയിരിക്കുന്നത്. ചാരുലതയില്(സത്യജിത് റേയുടെ) ചാരുലതയുടെ ജീവിതം വിരസമാകുന്നതെങ്ങനെയെന്ന് സത്യജിത് റേ നമുക്ക് കാണിച്ചു തന്നിരുന്നു. അതുപോലെ ബനാലതയേയും ഘോഷ് അവതരിപ്പിക്കുന്നു.
‘ഛോക്കര് ബാലി’ എന്ന സിനിമയിലെ ശക്തമായ കഥാപാത്രമായാണ് ബിനോദിനിയെ ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് അവതരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നത്. 1902-1905ലെ കല്ക്കത്തയാണ് കഥാപശ്ചാത്തലം. ബിനോദിനിയെന്ന സുന്ദരിയായ വിധവയെ ഒരു പ്രായമായ വിധവ ഏറ്റെടുക്കുന്നു. അവര്ക്ക് ഒരു മകനും മരുമകളും ഉണ്ട്. വിധവ എന്ന അവസ്ഥയില് നിന്ന് രക്ഷപ്പെടാനുള്ള ശ്രമമാണ് ബിനോദിനി ഇവിടെ നടത്തുന്നത്. ബിനോദിനി താന് നില്ക്കുന്ന വീട്ടിലെ വൃദ്ധയുടെ മകനായ മഹേന്ദ്രനും അയാളുടെ ഭാര്യയായ ആശാലതയുമായി വളരെ അടുക്കുന്നു. മഹേന്ദ്രന്റെ വിവാഹം കഴിക്കാത്ത സുഹൃത്തായ ബേഹരിയുമായി സൗഹൃദത്തിലാവുകയും ചെയ്യുന്നു. അവസാനം സൗഹൃദം പ്രണയത്തില് കലാശിക്കുന്നു. എന്നാല് വിവാഹം കഴിക്കുന്ന കാര്യത്തില് ബേഹരിയ്ക്ക്
സാമ്പ്രദായികവും പാരമ്പര്യവുമായ മൂല്യസംഹിതകള്ക്കൊത്ത് പാകപ്പെടുത്തിയ ശരീര സങ്കല്പമോ സ്വത്വസവിശേഷതയോ ബിനോദിനിയില് കാണുന്നില്ല. സമൂഹത്തിന്റെ പുരുഷ കേന്ദ്രിതമായ നിയമവ്യവസ്ഥയ്ക്കൊത്തല്ല ബിനോദിനി നില്ക്കുന്നത്. ടാഗോറിന്റെ കൃതിയിലെപ്പോലെ ശുഭപര്യവസായിയായിട്ടല്ലാ സിനിമ അവസാനിക്കുന്നത്. ടാഗോര് തന്റെ കൃതി പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ടപ്പോള് ഇങ്ങനെ എഴുതി, ‘ഛോക്കര് ബാലി പ്രസിദ്ധീകരിക്കപ്പെട്ടതിനുശേഷവും ഞാന് ആ കൃതിയുടെ അവസാനത്തില് ദു:ഖിതനാണ്’. ഇതു ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് സിനിമയില് എഴുതി ചേര്ക്കുന്നുണ്ട്. ടാഗോറിനും ബിനോദിനിയുടെ ജീവിതത്തെ ഇങ്ങനെ അവസാനിപ്പിക്കുന്നതില് സംതൃപ്തി ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. ബിനോദിനി സാമൂഹ്യസ്ഥാപനങ്ങളുടെ ഘടനയ്ക്കകത്തേയ്ക്ക് പ്രവേശനം ചെയ്യപ്പെട്ടുവോ ഇല്ലയോ എന്ന് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് പറയുവാന് ശ്രമിക്കുന്നില്ല. പുരുഷാധിപത്യ സമൂഹം അവളില് അടിച്ചേല്പ്പിക്കുന്ന വ്യവസ്ഥകളോട് അവള്ക്ക് കടുത്ത പ്രതിഷേധമുണ്ട്. ബിനോദിനിയുടെ ‘അപ്രത്യക്ഷമാകല്’ ഈ എതിര്പ്പ് അവള് തുടരുന്നുണ്ടെന്നു തന്നെയാണ് അര്ത്ഥമാക്കുന്നത്. സ്ത്രീകള്ക്ക് അവരുടെതായ ‘ഇടം’ കണ്ടെത്തുവാനുളള ശ്രമമാണ് ഇവിടെ നടക്കുന്നത്. സ്ത്രീകള് സ്വതന്ത്രരാണ്, അവരുടെ സ്വത്വവൈവിധ്യങ്ങളെ അംഗികരിക്കേണ്ടതുണ്ട്. അതിനാല് സ്വാതന്ത്ര്യപൂര്വ്വ ഇന്ത്യയിലെ പ്രശ്നം മാത്രമല്ല, സമകാലിക ഇന്ത്യയിലെ സ്ത്രീ സ്വാതന്ത്ര്യത്തെകുറിച്ചുമാണ് ഈ സിനിമ സംസാരിക്കുന്നത്.
ഇന്ത്യയിലെ വളരെയധികം ശ്രദ്ധിക്കപ്പെട്ട നിര്മ്മാണ-വിതരണ കമ്പനിയായ ‘ശ്രീ വെങ്കിടേഷ് ഫിലിംസ്'(ടഢഎ)ഋതുപര്ണ്ണഘോഷിന്റെ ‘ഛോക്കര് ബാലി’ നിര്മ്മാണവും വിതരണവും ഏറ്റെടുത്തതോടെ കാര്യങ്ങളെല്ലാം മാറുകയുണ്ടായി.
രവീന്ദ്രനാഥ ടാഗോറിന്റെ നോവലില് നിന്ന് രൂപം കൊണ്ട ‘നൗക്കാദുബി'(2010) എന്ന സിനിമ 1920 കാലഘട്ടത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കി നിര്മ്മിക്കപ്പെട്ടതാണ്. ഒരു ബോട്ടപകടം വരുത്തി വച്ച വിനയാണ് സിനിമയുടെ പ്രമേയമെന്ന് ചുരുക്കത്തില് പറയാവുന്നതാണ്. പ്രണയവ്യഥകളാണ് സിനിമയുടെ അന്തര്ധാരയെന്നു പറയാമെങ്കിലും വിദ്യാഭ്യാസം, സ്ത്രീ സ്വാതന്ത്ര്യം തുടങ്ങിയവ ഇതില് കടന്നു വരുന്നുണ്ട്. രമേശ് വക്കീല് ഹേമ നളിനിയുടെ കാമുകനാണ്. എന്നാല് അച്ഛന്റെ ഇഷ്ടപ്രകാരം അയാള്ക്ക് വേറൊരാളെ വിവാഹം കഴിക്കേണ്ടതായി വരുന്നു. മെലോഡ്രാമ കലര്ന്നുവരുന്ന ഈ സിനിമയില് ‘അഭിജ്ഞാന തന്ത്രം’
രമേഷ് വിവാഹം കഴിക്കുന്ന സുശീല(യഥാര്ത്ഥത്തില് കൂടെയുള്ളത് കമലാണ്)വിദ്യാഭ്യാസമില്ലാത്തവളാണ്. അതിനാല് രമേഷ് തന്റെ കൂടെയുള്ളവളെ പഠിക്കാനായി സ്കൂളില് ചേര്ക്കുന്നു. അത്തരത്തിലുള്ള വിദ്യാഭ്യാസമാണ് അവളെ പത്രവായനയിലേക്ക് മാറ്റുന്നത്. രമേശ് പത്രത്തില് കൊടുക്കുന്ന വാര്ത്ത വായിച്ചാണ് കമല തന്റെ ഭര്ത്താവ് രമേഷ് അല്ലായെന്ന് മനസ്സിലാക്കുന്നത്. അറിവാണ് ഇവിടെ സ്ത്രീക്ക് തന്റെ യാഥാര്ത്ഥ്യം മനസ്സിലാക്കാന് സഹായമാകുന്നത്. ഹേമനളിനി വിദ്യാസമ്പന്നയാണെങ്കിലും തന്നെ സ്നേഹിക്കുന്ന പുരുഷനെ അഗാധമായി തന്നെ ആരാധിക്കുന്നു. അറിവും കലാവാസനയുമുളള ഹേമനളിനി സ്വന്തം ആഗ്രഹപ്രകാരം ജീവിക്കാന് ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന, അത് മറ്റുള്ളവരുടെ മുമ്പില് തുറന്നു പറയുവാന് ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന വ്യക്തിത്വമാണ് ഹേമനളിനിയുടെയും കമലയുടെയും സ്വഭാവങ്ങള് തമ്മില് വലിയ അന്തരമുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും ഈ രണ്ടു സ്ത്രീ കഥാപാത്രങ്ങളിലൂടെ സ്ത്രീ സ്വാതന്ത്ര്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, കുടുംബം, പാരമ്പര്യം എന്നി വിഷയങ്ങളെ വിശകലനം ചെയ്യുവാനാണ് ഘോഷ് ശ്രമിക്കുന്നത്. ദഹന്(1995), ഉത്സവ്(2000), ശുഭോ മുഹരത്ത്(2002), റെയിന് കോട്ട്(2004), ഖേല(2008) അബോഹോമണ്(2010) എന്നി നിരവധി സിനിമകളിലും സ്ത്രീസ്വത്വത്തിന്റെ വൈവിധ്യങ്ങളെ തന്നെയാണ് ഘോഷ് ആവിഷ്ക്കരിച്ചിരിക്കുന്നത്.
- സ്ത്രൈണഭാവങ്ങളുമായി പൊതുവേദിയില്
ഋതുപര്ണ്ണഘോഷിന്റെ വേഷവിധാനങ്ങളും അംഗചലനങ്ങളും രണ്ടായിരത്തിനു ശേഷം സ്ത്രൈണമായിക്കൊണ്ടിരുന്നു. ഘോഷില് ഇതു മുമ്പേ തന്നെഒരു പക്ഷേ ഉണ്ടായിരിക്കാം. ഇതു പിന്നീട് പൊതുവേദികളിലേക്ക് കടന്നു വന്നതോടുകൂടി അയാളിലെ സ്ത്രൈണത ബംഗാളി സമൂഹം തിരിച്ചറിഞ്ഞു തുടങ്ങി. ‘മൂന്നാംലിംഗ’ പദവിയിലുള്ളവര്ക്ക് ചൂണ്ടികിട്ടാവുന്ന വിധത്തില് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് മാറിത്തുടങ്ങി. നല്ല ചുരുളന് മുടിയും പാന്റും ഷര്ട്ടും തോള്സഞ്ചിയുമായി ഒരു പെണ് നടത്തത്തോടെ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലുകളില്
പൊതുവേദികളില് അസുഖകരങ്ങളായ സത്യങ്ങള് വിളിച്ചുപറയുന്നതിന് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഒരിക്കലും മടി കാണിച്ചിരുന്നില്ല. മരിക്കും മുമ്പ് ആനന്ദബസാര് പത്രികയ്ക്ക് നല്കിയ ഒരു അഭിമുഖത്തില് സത്യജിത് റായിയുടെ ഫെല്ലുദാ സീരിസിലെ ഡിറ്റക്ടീവ് കഥാപാത്രങ്ങള് മൂന്നും പുരുഷന്മാരാണെന്നും, സ്ത്രീ രഹിതമായ ആ ജീവിതങ്ങളിലേക്ക് ഊളിയിട്ട് നോക്കിയാല് രസമായിരിക്കുമെന്നും പറഞ്ഞു വച്ചു. ‘ഏവം ഋതുപര്ണ്ണ’ എന്ന ഒരു ടിവി ടോക്ഷോയിലെ ഹോസ്റ്റായിരുന്നു കുറച്ചുകാലം ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ്. ഉത്തംകുമാറിന്റെ നായികയും ചങ്ങാതിയുമായിരുന്ന, സുപ്രിയാചൗധരിയാണ് ഒരിക്കല് ഈ ഷോയിലെ ഋതുപര്ണ്ണഘോഷിന്റെ അതിഥി. ഉത്തംകുമാര്-സുപ്രിയ കൂട്ടുകെട്ടിനെ കുറിച്ചുള്ള ഗോസിപ്പുകള് ബംഗാളില് പാട്ടായിരുന്നു. ഈ ഷോയില് സുപ്രിയ തുറന്നടിച്ച് പറഞ്ഞ കാര്യങ്ങള് ബംഗാളില് ചര്ച്ചാവിഷയമായിത്തീര്ന്നു. വിശുദ്ധിയുടെ മൂടുപടങ്ങളാണ് ഇവിടെ അഴിക്കപ്പെട്ടത്. ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഇത്തരത്തില് ബംഗാളി സമൂഹത്തിന്റെ മുഖം മൂടിയണിഞ്ഞ സദാചാര സങ്കല്പനങ്ങളെ പിച്ചിച്ചീന്തുകയായിരുന്നു.
സന്ജയ് നാഗിന്റെ ‘മെമ്മറീസ് ഇന് മാര്ച്ച്’ എന്ന സിനിമയെപ്പറ്റി ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഇങ്ങനെ പറയുന്നു. ഈ സിനിമ സമൂഹത്തിനകത്തെ ഇന്സൈഡര്, ഔട്ട്സൈഡര് എന്ന അതിര്ത്തികളെ പ്രശ്നവല്ക്കരിക്കുന്നു. ന്യൂനപപക്ഷത്തെ(LGBT)ഭൂരിപക്ഷം ഔട്ട്സൈഡറായി കാണുന്നു. തിരിച്ച് ന്യൂനപക്ഷം ഭൂരിപക്ഷത്തെ ഔട്ട്സൈഡറായി കാണുന്നു. ഈ വിഭജനത്തിന്റെ അതിര്ത്തികളെ ഇല്ലാതാക്കുവാനാണ് ഇവിടെ ശ്രമിക്കുന്നത്. കൂടാതെ ഒരു
ചിത്രാംഗദ എന്ന സിനിമയെക്കുറിച്ച് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഇങ്ങനെ പറയുന്നു, ‘ചിത്രാംഗദ എന്ന സിനിമ എനിക്ക് വളരെയേറെ അഭിമാനിക്കാവുന്ന ഒന്നാണ്, കാരണം സംവിധാനത്തോടൊപ്പം ഞാനതില് അഭിനയിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. അയഥാര്ത്ഥ്യത്തെ സംബന്ധിച്ചുള്ള ഒരു പരീക്ഷണമാണ് ഈ സിനിമ. ഈ ലോകം നിരന്തരം പരിണമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. ഇവിടെ സ്ഥായിയായി ഒന്നും തന്നെയില്ല. സ്നേഹം, ചിന്തകള്, നന്മകള്, ശരീരം എല്ലാം മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു. അപ്പോള് നമ്മളെന്തിനാണ് ലിംഗപദവി, സ്വത്വം എന്നിവയുടെ മാറ്റത്തില് ഭയപ്പെടുന്നത്? നമ്മളിലെ ആ മാറ്റത്തെ എന്തുകൊണ്ടാണ് പ്രശ്നമായി കാണുന്നത്? ടാഗോറിന്റെ ചിത്രാംഗദ സ്വത്വത്തിന്റെ യാഥാര്ത്ഥ്യത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഒരന്വേഷണമാണ്.
ഒരു അഭിമുഖത്തില് ഋതു ദാ ഇങ്ങനെ പറയുകയുണ്ടായി. ‘ടാഗോറും ഞാനുമായി വളരെ അടുപ്പമുണ്ട്. എന്റെ യാത്രയില് എപ്പോഴും ടാഗോര് കൃതികള് കൂടെയുണ്ടാകും, കൂടാതെ മഹാഭാരതവും’. ടാഗോര് മഹാഭാരതത്തെ ഒരു പ്രധാനപ്പെട്ട കൃതിയായി കണക്കാക്കിയിരുന്നു. വലിയ ഒരു പുസ്തക ശേഖരം മരണം വരെ ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് കാത്തു സൂക്ഷിച്ചിരുന്നു. പ്രശസ്ത നടിയായ കിരണ് ഖേര് ഒരിക്കല് പറയുകയുണ്ടായി, ‘സിനിമാലോകത്ത് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് വളരെയധികം വായനാശീലമുള്ളയാളാണ്. അയാള്ക്ക് സ്വന്തമായി ഒരു ലൈബ്രറിയുണ്ട്, അയാളുടെ അറിവ് അപാരമാണ്’. പുസ്തകങ്ങളുമായിട്ടുള്ള
ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ഒരിക്കലും താനൊരു ആക്ടിവിസ്റ്റ് ആണെന്ന് സമ്മതിച്ചിട്ടില്ല. ഒരു കലാകാരന്, ആക്ടിവിസ്റ്റ് ആകണമെന്നില്ല. അതേപോലെ കലയും എപ്പോഴും തരാഷ്ട്രീയം പറയണമെന്ന് നിര്ബന്ധവുമില്ല. ഒരു കലാകാരന് എപ്പോഴും ഒരു പാത തെളിയിച്ചിട്ടുകൊണ്ട് അയാളുടെ വഴിയേ സഞ്ചരിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ട് വിമത(Queer)കഥാപാത്രങ്ങളെ ഞാനെന്റെ സിനിമയില് കാണിക്കുന്നതാണ് എന്റെ ആക്ടിവിസം. കലാകാരന് കല തന്നെയാണ് ആക്ടിവിസം എന്നാണ് ഇതിലൂടെ അദ്ദേഹം പറയുന്നത്. ഋതു ദാ സ്വന്തം ശരീരം തന്നെ ആക്ടിവിസത്തിന് ഉപയോഗിച്ചതായി പറയാം. ഷേവ് ചെയ്ത തലയും കാതില് കമ്മലും കുര്ത്തയും ലെഗിന്സും എല്ലാം ധരിച്ച് കണ്ണെഴുതി മുഖത്ത് സ്കിന് ക്രീമുകള് തേച്ച് അദ്ദേഹം ടെലിവിഷന് പരിപാടികളിലും പൊതുവേദികളിലും പ്രത്യക്ഷപ്പെട്ടു. ശരീരത്തെ തന്റെ രാഷ്ട്രീയമായോ ആക്ടിവിസമായോ അദ്ദേഹം തെരഞ്ഞെടുത്തുവെന്ന് വേണമെങ്കില് പറയാവുന്നതാണ്.
2013 മെയ് 30 ന് കല്ക്കത്തയില് വെച്ച് ഹാര്ട്ട് ആറ്റാക്ക് വന്നാണ് അദ്ദേഹം മരണപ്പെട്ടത്. ബംഗാളി നവസിനിമയ്ക്ക് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണം വലിയൊരു നഷ്ടമാണുണ്ടാക്കിയത്. ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് ‘ഡയബറ്റീസ് മെലിറ്റസ്’ പത്തുവര്ഷമായി അനുഭവിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയായിരുന്നുവെന്ന് അദ്ദേഹത്തെ ചികിത്സിച്ച ഡോക്ടര് പറഞ്ഞു. പാന്ക്രിയാറ്റീസും ഇന്സോമിനിയയും അദ്ദേഹത്തിനുണ്ടായിരുന്നു. ഹോര്മോണ് ട്രീറ്റ്മെന്റും ബ്രസ്റ്റ് ഇംപ്ലാന്റും നടത്തിയതിനാല് അതിന്റെതായ പ്രശ്നങ്ങള് ഋതുപര്ണ്ണഘോഷ് അനുഭവിക്കേണ്ടി വന്നതായും ഡോക്ടര്മാര് പറഞ്ഞു. നാല്പ്പത്തിയൊന്പത് വയസ്സിലാണ് അദ്ദേഹം മരിച്ചത്. പ്രശസ്ത ‘ഗേ ഫിലിം മേക്കറായ’ ഒനീര് ഇങ്ങനെ
____________________
ഡോ. രാജേഷ്. എം. ആര്, അസി. പ്രൊഫസര്, കേരള വര്മ്മ കോളേജ് , തൃശൂര് ജില്ല